Ένα (αιώνιο) πρόβλημα

ο δημιουργός και το κοινό του

το κοινό και ο δημιουργός του

Την Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου, έγινε η παρουσίαση του βιβλίου που έγραψε ο ομότιμος καθηγητής Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Απόστολος Κώστιος, για τα 75 χρόνια της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών. Μίλησαν έγκριτοι μουσικολόγοι, καταρχήν ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ακαδημαϊκός αλλά και συνθέτης, μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών, Ευάγγελος Μουτσόπουλος, η καθηγήτρια Μουσικολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου, Όλυ Ψυχοπαίδη-Φράγκου και ο επίκουρος καθηγητής Μουσικολογίας Νίκος Μαλιάρας. Ο Νίκος Μαλιάρας έθιξε και το θέμα της έλλειψης επικοινωνίας του κοινού με τη σοβαρή έντεχνη μουσική. Είναι το θέμα που απασχολεί πάντα τους συνθέτες. Ποιοι είναι άραγε οι τρόποι "προσέγγισης" του κοινού;

Σε μια μικρή συνομιλία που είχα μαζί του κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, του ανέφερα την εξής διαπίστωσή μου: Ένα συγκεκριμένο έργο μου, θεωρήθηκε πολύ συντηρητικό στο Darmstadt, ενώ το ίδιο έργο στο Salt Lake City, θεωρήθηκε απρόσιτο και υπερβολικά πρωτοποριακό. Ανώνυμοι μάλιστα, το χαρακτήρισαν "Μουσικό Βανδαλισμό".

Στα 55 περίπου χρόνια που γράφω μουσική, με προβληματίζει ο χαρακτήρας του κοινού. Ομολογώ ότι δεν βρήκα κάποιον απόλυτο ορισμό που να το καθορίσει στην ολότητά του. Για μένα παραμένει πάντα άγνωστο και απρόσιτο. Το κοινό ξεκινάει από μαύρο στη μια πλευρά και καταλήγει άσπρο στην άλλη πλευρά. Είναι ευκολότερο να καθορισθεί κάποιο ειδικό κοινό, αλλά αδύνατο να το καθορίσεις γενικώς. Επομένως εάν οποιοσδήποτε συνθέτης θα ήθελε να επικοινωνήσει με αυτό, θα πρέπει καταρχήν να το αναζητήσει.
Ποιο είναι το κοινό του; Υποθέτω κάπου που θα ανήκει και ο ίδιος ο συνθέτης σαν ακροατής. Ένα κοινό που ο συνθέτης, θα επικοινωνήσει μαζί του, χωρίς να προδώσει την ιδεολογία και την αισθητική του.

Στο τόπο μας το κοινό βομβαρδίζεται συνεχώς από ένα μόνο είδος μουσικής. Στην οικογένεια, στο σχολείο και στο περιβάλλον.
Το κοινό δυστυχώς δεν έχει επιλογές.
Θεωρώ λοιπόν, ότι είναι άδικο να ζητάμε από ένα δημιουργό, να γίνει θύμα λαϊκισμού και να γράψει για τη μια και μόνη επιλογή του κοινού. Με το επιχείρημα ότι "αυτά θέλει ο κόσμος" και "αυτά δεν τα καταλαβαίνει ο κόσμος" κτλ.

Είναι άδικο να αναζητούμε τα αίτια της έλλειψης επικοινωνίας μόνο στους δημιουργούς. Μήπως θα έπρεπε να τα αναζητήσουμε στη ανύπαρκτη παιδεία και στην απουσία επιλογών;
Η δημιουργία πρέπει να είναι ελεύθερη.
Άλλωστε ο δημιουργός είναι υπόλογος για τις αποφάσεις του.
Ο μόνος που μπορεί να αποφασίσει με ποιους και με τι όρους θα επικοινωνήσει.
Θα έλεγα λοιπόν το εξής γνωστό: ΜΗΝ ΠΥΡΟΒΟΛΕΙΤΕ ΤΟΝ ΣΥΝΘΕΤΗ.
Αυτοί που έχουν να πουν κάτι σημαντικό το λένε, γιατί θέλουν να είναι συνεπείς με αυτό που πιστεύουν.